ინცინდენტი თუ ინციდენტი? პრეცედენტი თუ პრეცენდენტი? რესპოდენტი თუ რესპონდენტი?

ნებისმიერი ენის ლექსიკური მარაგი პერიოდულად ივსება ნასესხები სიტყვებით. ეს სხვადასხვა ობიექტური მიზეზებით განპირობებული უწყვეტი, ბუნებრივი პროცესია და  საგანგაშო ამაში არაფერია. ამ პროცესში მნიშვნელოვანია, რომ ენაში არსებული ნასესხები სიტყვები სწორად წარმოვთქვათ და დავწეროთ. შეცდომათა უმეტესობა თანხმოვნების ან ხმოვნების არასწორად ხმარებასთანაა დაკავშირებული. სწორედ ამ საკითხს განვიხილავთ „გრამატიკული ცნობარის“ დღევანდელ გაკვეთილზე.

ნ თანხმოვანი საერთაშორისო სიტყვებში

თანამედროვე ქართულ მეტყველებასა და მართლწერაში ნ თანხმოვნის უმართებულოდ გამოყენების სამი ტენდენცია იკვეთება:

როცა ნ თანხმოვანი უმართებულოდ იკარგება, როცა ნ თანხმოვანი ზედმეტია და როცა ნ-ს ცვლის მ თანხმოვანი.

განვიხილოთ თითოეული ცალ-ცალკე:

ნ უმართებულოდ იკარგება სიტყვებში:

კონტინგენტი

კორესპონდენტი/რესპონდენტი

ინსტინქტი

კონსენსუსი

ნ თანხმოვანი ზედმეტია სიტყვებში:

ინციდენტი (და არა ინცინდენტი)

პრეცედენტი ( და არა პრეცენდენტი)

სტიპენდიატი ( და არა სტიპენდიანტი)

კომპრომეტაცია ( და არა კომპრომენტაცია)

ნ თანხმოვნის უმართებულოდ ჩამატებას ან პირიქით, ამოკლებას თავიდან ავიცილებთ, თუ ერთ მარტივ წესს დავიმახსოვრებთ:

ყველა საორჭოფო შემთხვევაში მნიშვნელოვანია უცხოური სიტყვის წარმომავლობისა და მისი პირვანდელი დაწერილობის გათვალისწინება.

ნ თანხმოვანს ხშირად უმართებულოდ ცვლის მ თანხმოვანი. ეს უმეტესწილად იმ სიტყვებში ხდება, სადაც ნფ-ს წინაა მოქცეული:

კონფლიქტი ( და არა კომფლიქტი)

კონფორმიზმი ( და არა კომფორმიზმი)

კონფერენცია ( და არა კომფერენცია)

კონფედერაცია ( და არა კომფედერაცია)

კონფიგურაცია ( და არა კომფიგურაცია)

შეცდომების თავიდან ასაცილებლად უნდა დავიმახსოვროთ, რომ ფ-ს წინ ნ თანხმოვანი მ-თი არ უნდა ჩანაცვლდეს და წერისას აუცილებლად უნდა გავითვალისწინოთ ორიგინალი ენის ორთოგრაფია.

გრამატიკული ცნობარის სხვა გაკვეთილები

რუბრიკის ავტორი: ნინო ლომიძე, ფილოლოგი