როგორ შევარჩიოთ წიგნები ყველაზე პატარებისთვის

წიგნები 0-დან 6 თვემდე ჩვილებისთვის

შეიძლება გაგიკვირდეთ, მაგრამ წიგნებთან ურთიერთობის დაწყება არასოდეს არ არის ადრე, თუმცა 0-6 თვემდე ასაკში იმდენად დიდი მნიშვნელობა არ აქვს იმას თუ რას ვუკითხავთ პატარას, რამდენადაც იმ ფაქტს, რომ ჩვილს ჰქონდეს მისთვის საყვარელი ხმის – მშობლის ხმის, გაგონების საშუალება. თუ თქვენს საყვარელ პატარას გულზე მიიკრავთ და ასეთ თბილ გარემოში წარმართავთ კითხვის პროცესს, მისთვის წიგნის კითხვა მთელი ცხოვრების მანძილზე გახდება ძალიან პოზიტიური ემოციების მატარებელი.

ასაკობრივი თავისებურებების გათვალისწინებით, ექსპერტები გვირჩევენ წიგნების შემდეგი ნიშნებით შერჩევას:

0-დან 2 თვემდე

რადგანაც 2 თვემდე ჩვილებში მხედველობა ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესშია, სასურველია ამ პერიოდისთვის აირჩიოთ წიგნები დიდი კონტრასტების მქონე ილუსტრაციებით. საუკეთესო ვარიანტია წიგნები შავ- თეთრი ფერის ილუსტრაციებით , თუმცა როგორც თავიდან აღვნიშნეთ ამ ასაკში, მთავარია მოუსმინოს თქვენ ხმას, ამიტომაც შეგიძლიათ უკითხოთ ნებისმიერი წიგნი.

2-დან 4 თვემდე

ორი თვიდან პატარა იწყებს მისთვის საინტერსო ნივთებისა თუ სურათების საკმაოდ დაჟინებით თვალიერებას.  ამ პერიოდიდან ბავშვები იწყებენ ფერების განსხვავებასაც და უკვე შეუძლიათ ნივთებისთვის ხელის ჩავლებაც. ამ თავისებურებების გათვალისწინებით სასურველია შეარჩიოთ წიგნები ძალიან მარტივი და დიდი ზომის ნათელ ფერებში წარმოდგენილი ილუსტრაციებით და გაითვალისწინეთ, თქვენი ხმის მოსმენაა ამ დროს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი.

4-დან 6 თვემდე

ამ ასაკში თქვენი პატარა კიდევ უფრო ავითარებს ნივთების დაჭერის უნარს და ამ პერიოდისთვის საუკეთესოა რბილი მასალისაგან, ნაჭრისგან  დამზადებული წიგნები, ადამიანებისა და ნაცნობი ნივთების მარტივი სურათებით, წიგნები რომელთა დასველებაც შესაძლებელია/აბაზანის სათამაშო წიგნები და წიგნები, რომლებიც დამზადებულია „ჩხარუნა“ ხმის გამომცემი ნაჭრისგან. ამ ასაკისთვის გათვლილ ზოგიერთ წიგნს აქვს სპეციალური რბილი მასალა, რომელიც გათვალისწინებულია პირში ჩასადებად.

6-დან 12 თვემდე 

ამ ასაკში პატარებს მხედველობა იმდენად აქვთ უკვე განვითარებული, რომ შეუძლიათ შედარებით გართულებული ილუსტრაციების გარჩევა. უკვე შეგიძლიათ იხალისოთ თქვენი პატარასთვის მარტივი ილუსტრაციების აღწერით, თუ რა თქმა უნდა მოახერხებთ იმას, რომ პატარა ამ დროს წყნარად დასვათ.

ერთ წელს მიახლოებული ბავშვები სულ მოძრაობაში არიან, უყვართ წიგნების ხელის ჩავლება და გვერდების გადაფურცლა. ამიტომაც ექსპერტები გვირჩევენ, რომ ამ ასაკში ბავშვებს წავუკითხოთ დღეში რამდენჯერმე დაახლოებით 3 წუთის განმავლობაში. თუ ასე მოიქცევით, არ მოგიწევთ თქვენს პატარასთან ჭიდილი მისი ყურადღების მისაპყრობად.

18 თვეზე პატარა ბავშვებისთვის ხშირად ძალიან ძნელია რთულ ილუსტრაციებში გარკვევა, რომლებსაც დიდები მარტივად აღიქვამენ. მარტივი ილუსტრაციები კი საშუალებას აძლევს მათ გაერკვიონ იმაში, რასაც წიგნში ხედავენ.

ასაკობრივი თავისებურებების გათვალისწინებით, ამ პერიოდში სასურველია შეიძინოთ:

• წიგნები პატარა ბავშვების ფოტოებით
• სქელი მუყაოსგან დამზადებული წიგნები, რომლის გვერდებზეც ნახავთ სხცადასხცა ნაჭერსა თუ მასალას პატარასთვის ხელის შესახებად (ამ ტიპის წიგნებს უწოდებენ შეხება-შეგრძნების წიგნებს)
• წიგნები, რომელთა პირში ჩადებაც შესაძლებელია (არსებობს სპეციალური მასალისგან დამზადებული ერთი შეხედვით ქაღალდის წიგნები, რომელთა გარეცხვაც შესაძლებელია და არ იხევა ბავშვი თუ პირში ჩაიდებს), ასევე არსებობს სპეციალური რბილი დაბოლოების მქონე წიგნები, რომლებიც გათვლილია პირში ჩასადებად.
• წიგნები ნაცნობი ნივთების სურათებით, როგორიცაა ბურთები და ბოთლები, სასურველია, რომ ერთ გვერდზე იყოს მხოლოდ ერთი ნივთის სურათი.
• ინტერაქტიული წიგნები სათამაშოს, ჩასაკეცი და სამოძრაო ელემენტებით.

წიგნები 1-დან 2 წლამდე ბავშვებისთვის

დაახლოებით 12 და 18 თვემდე პერიოდში, თქვენი პატარა იწყებს იმის აღქმას, რომ ის ბგერები, რომელთაც თქვენ წიგნის კითხვის დროს წარმოთქვამდით, ანუ სიტყვები, რეალურად რაღაცას ნიშნავს. რაც უფრო მეტს დაელაპარაკებით და წაუკითხავთ თქვენს პატარას ამ პერიოდში (და საერთოდაც დაბადებიდან) მით უფრო მდიდარი იქნება მისი სიტყვების მარაგი.

ამ ასაკში ეცადეთ შეარჩიოთ ვიზუალური მასალით დატვირთული წიგნები, ხშირად გამეორებული სიტყვებით, ნაცნობი და უცნობი ნივთების მკაფიო სურათებით. როდესაც ხმამაღლა უკითხავთ, ხშირად შეჩერდით, რათა დასვათ შეკითხვები იმ ნივთების გარშემო, რაც წარმოდგენილია ილუსტრაციებში, უპასუხეთ თქვენი პატარას კითხვებს და ისაუბრეთ წიგნში მიმდინარე მოქმედებებზე.

ამ ასაკობრივი ჯგუფისთვის არ გჭირდებათ წიგნებზე დიდი თანხის დახარჯვა. სამი ოთხი მარტივი წიგნის ხშირად მოსმენა უფრო კარგია ამ ასაკში, ვიდრე სულ ახალ-ახალი წიგნების გაცნობა თქვენი პატარასთვის.
ამ ასაკში პატარები ცდილობენ ყველაფერში კარგად გარკვევას, ამიტომაც საჭიროა მათ ერთიდაიგივე ამბავი მოისმინონ ბევრჯერ, რათა კარგად გაიგონ და შეისწავლონ რაც ხდება მოცემულ ამბავში. როცა რაღაც ნაცნობი და გასაგებია, ბავშვის თავდაჯერებულობა იმატებს. ძალიან ცოტა რამ არის ბავშვებისთვის ამ ასაკში ნაცნობი და გასაგები, ხოლო ერთი წიგნის ბევრჯერ წაკითხვით ისინი კარგად იმახსოვრებენ თუ რას რა მოყვება წიგნში და უცებ აღმოაჩენენ, რომ ამ ამბის ექსპერტები არიან. ამიტომაც ნუ გაღიზიანდებით და გამოიჩინეთ მოთმინება თუ ერთიდაიგივე წიგნის ძალიან ბევრჯერ წაკითხვითა და ძალიან ბევრ კითხვაზე პასუხის გაცემით არ ამოიწურება თქვენი პატარას ინტერესი ერთი კონკრეტული წიგნის მიმართ.

ამ ასაკისთვის სასურველია შეიძინოთ:

• მაგარი მუყაოს წიგნები, რომელთა ხელში დაჭერასა და ტარებას შეძლებს თვენი პატარა
• წიგნები ბავშვების სურათებით, სადაც ადგილი აქვს ნაცნობ მოქმედებებს, მაგალითად წიგნები, სადაც ნაჩვენებია თუ როგორ იძინებენ ან თამაშობენ ბავშვები ან პატარა ცხოველები.
• წიგნები თემით „ძილი ნებისა“.
• წიგნები თემით „გამარჯობა და ნახვამდის“
• წიგნები მინიმალური ტექსტით თითოეულ გვერდზე
• წიგნები ძალიან მარტივი ლექსებით
• წიგნები ნათელი ფერის ილუსტრაციებით
• წიგნები, “შეხება-შეგრძნებისთვის” გათვალისწინებული მასალებით
• წიგნები სხვადსხვა ცხოველებზე.

აიკრძალება თუ არა მულტფილმის „მაშა და დათვი“ ჩვენება? – ფსიქოლოგების რეკომენდაციები

ავტორი – თამუნა გაბისონია

განათლების სპეციალისტი