რა არის ლიდერობა?

,,მიმდინარე საუკუნეს რომ ვუყურებ, ლიდერებად იქმნებიან ისინი, ვინც სხვებს აძლიერებენ” – ბილ გეითსი.

ოდესმე გიფიქრიათ, რა უბიძგებს ადამიანს იმაზე მეტი გააკეთოს სხვა ადამიანისთვის, ვიდრე მათგან მოითხოვენ? ალბათ ზოგიერთ თქვენგანს უფიქრია, ზოგიერთს – არა. თუმცა მე მაინც მგონია, რომ დროა, დაიწყოთ ამაზე ფიქრი.

ალბათ გაგიჩნდათ კითხვა, რამ მიბიძგა თავად მე ამ თემაზე დამეწერა?! შთაგონება, საკუთარი გამოცდილება და მრავალფეროვანი გამოწვევები გახდა. მიუხედავად იმისა, რომ 27 წლის გახლავართ და ბოლო სამი წელია, განათლების სფეროში ვმოღვაწეობ, მანამდე იყო განსხვავებული სფეროები და მრავალფეროვანი გამოცდილებები. დღეს რომ მკითხოთ რას მივიჩნევ ჩემს ყველაზე დიდ მიღწევად, გეტყვით, რომ სხვა მნიშვნელოვან გამოცდილებათაგან, მაინც, ყველაზე მნიშვნელოვანი საერთაშორისო გაცვლითი პროგრამები და ბოლო ორი წლის გამოცდილება აღმოჩნდა, რომელიც, თავის მხრივ მოიცავდა პრაქტიკულ ცოდნასა და გამოცდილებას, ყველა ტიპის სკოლებთან მუშაობასა და უნივერსიტეტში გადამზადებას. აქვე ვიტყვი იმასაც, რომ ამავე პროექტისა და მოპოვებული გრანტის ფარგლებში, ყოფილა წარუმატებლობაც, რაც გულისხმობს გარეფაქტორების გამო შეჩერებულ პროექტსა და შეწყვეტილ უამრავ გეგმას, მაგრამ მეორე მხრივ თუ შევხედავთ მსგავს გამოწვევასაც შეუძლია, უამრავი უნარი განგივითაროს და ახალი ძალა და შესაძლებლობა აღმოგაჩენონოს საკუთარ თავში, რაც ასევე, აუცილებელი უნარი და გამოწვევაა, ლიდერის შექმნისა და საკუთარი თავის განახლების პროცესში.

წარმოიდგინეთ გოგონა, ერთი პატარა ქვეყნიდან, რომელსაც უყვარს ადამიანებთან ურთიერთობა, თუმცა არ იცის როგორ იურთიერთოს 43 განსხვავებული ქვეყნის წარმომადგენელთან, სხვა შეხედულებისა და კულტურის ადამიანებთან და როგორ მოახდინოს ადაპტირება უცხო ქვეყნის განათლების სისტემაში, ყველა ქვეყნის წარომადგენელთან ერთად ისე, რომ მათი ერთობლივი თუ ინდივიდუალური იდეები, გახდეს ყველასთვის მისაღები და რა თქმა უნდა ნაყოფიერი.

აი, სწორედ ასეთ სიტუაციებში მოხვედრისას, წარმატებისა და მარცხის დროს იბადები ლიდერად და საკუთარ თავში ისეთ უნარებსა და შესაძლებლობებს აღმოაჩენ, რაზეც მანამდე, არც კი გიფიქრია…

დისკუსია იმის შესახებ, არის თუ არა ლიდერობა მნიშვნელოვანი, ან დამოკიდებულია თუ არა სწავლის უნარებზე, საკმაოდ ბევრი მოსაზრება არსებობს, ყველა მოსაზრებას კი აქვს თავისებური სიმართლე, თუმცა აშკარა ჩემპიონი არ არსებობს.

მაგრამ რაც მე დავაკვირდი არის ის, რომ ყველას შეუძლია თავისებურად იყოს ლიდერი! გულწრფელად გითხრათ, ეს დამოკიდებულია როგორც უნარებზე, ასევე თვისებებზე, რომლებიც საჭიროა გარკვეულ სფეროებში ან პროექტებში. ზოგიერთ მათგანს სჭირდება სტრატეგიული დამგეგმავი, როგორც ხელმძღვანელი, ხოლო ზოგიერთს ურთიერთობის შემქმნელი სჭირდება. ეს დამოკიდებული არჩევანია.

ამასთან, მე ნამდვილად მესმოდა ერთი რამ, და ეს იყო ის, რომ ადამიანს, რომელსაც გააჩნია გარკვეული ლიდერობის თვისებები და აზროვნება, ნამდვილად შეუძლია განავითაროს სხვა საჭირო უნარები. და მართალი არ არის, როდესაც ადამიანები ამბობენ, რომ თვისებები თანდაყოლილია, თქვენ მათ გამოცდილების საშუალებითაც ავითარებთ.

ამიტომ, მოდით ვისაუბროთ იმ თვისებებზე, რომლებიც თითოეულ ლიდერს უნდა ჰქონდეს:

1. თვითშემეცნება:

”დიდი ლიდერობა იწყება თვითშემეცნებიდან”.

იცოდეთ საკუთარი თვისებები, სისუსტეები, სტილი, ხასიათი, პიროვნება და ა.შ. მნიშვნელოვნად აისახება იმაზე, თუ როგორ განავითარებენ ლიდერები სხვებს. თვითშეგნების საშუალებით, ლიდერს შეუძლია მთლიანად აისახოს ჯგუფის გარემოებებსა და პოტენციურ ატმოსფეროზე. კიდევ ერთხელ, საკუთარი თავის შეცნობა შეიძლება არასასურველი ან შემაშფოთებელი შედეგების მომტანი იყოს.

თუ გსურთ იყოთ ეფექტური ლიდერი, გაითვალისწინეთ და გაეცანით თქვენი საუკეთესო ლიდერობის ინსტრუმენტს; საკუთარ თავს. დაფიქრდით იმაზე, თუ რა გავლენას ახდენს თქვენი კავშირები სხვებზე. გაეცანით დადებით და უარყოფით გამოხმაურებებს, რომლებიც სხვები გვთავაზობენ თქვენს ქცევასა და სტილზე. მოითხოვეთ გულწრფელი უკუკავშირი თქვენი ინიციატივის შესახებ. მიიღეთ მნიშვნელოვანი შესაძლებლობები, მნიშვნელოვანი ინსტრუმენტების გამოყენებით თქვენი პიროვნების და სტილის შესაფასებლად.

საკუთარი თავის გაგების, ანალიზისა და შექმნის მცდელობა გადაიხდის უზარმაზარ მოგებას, როდესაც თქვენ შეხვალთ ნებისმიერი წარმატების როლში.

2. მსოფლიოს მოქალაქე:

მსოფლიო მოქალაქეობა ნიშნავს იმას, რომ წუხილები გაქვს იმის შესახებ, თუ რა ხდება მთელ მსოფლიოში და არა მხოლოდ შენს სახლში. ლიდერები მიიჩნევენ, რომ ეს სამყარო გლობალური სოფელია, სადაც უამრავი ხალხი ცხოვრობს მშვიდობის მიღწევისკენ ან სხვა ადამიანების დახმარებისკენ მომართული და ეს ყველაფერი ახდენს გავლენას ერთმანეთზე.

ლიდერები არიან მსოფლიოს მოქალაქეები, რომლებიც აცნობიერებენ ჩვენი საერთო კაცობრიობის ჭეშმარიტებას და საერთო ბედს. ეს აღიარება არის შთაგონება, რომ თავგადასავალი დატოვონ და შექმნან უფრო მეტი რამ, ვიდრე უბრალოდ, საკუთარი საქმის კეთება. საკუთარი თავის ძიების დროს, ლიდერები მუდმივ გავლენას ახდენენ, რაც ზღვარზე მაღლა დგას და ეს აუცილებლად უნდა გახდეს შთაგონება ჩვენს მსოფლიოზე, გნებავთ-გლობალურ სოფელზე.

3. სხვების გაძლიერება:

გაძლიერება გულისხმობს როგორც თვით-გაძლიერების პროცედურას, ასევე ინდივიდუალურ ექსპერტთა დახმარებას, რაც მათ საშუალებას აძლევს დაამარცხონ უუნარობის გრძნობა და ზემოქმედების არარსებობა, აღიარონ და საბოლოოდ გამოიყენონ თავიანთი უნარები და შესაძლებლობები. დიახ, ეს არის ლიდერის მნიშვნელოვანი ფუნქცია.

წავიდა ის დრო, როდესაც ხელმძღვანელობა ძირითადად სხვებზე კონტროლისა და ძალაუფლების მცდელობა იყო. დღეს, საუკეთესო ლიდერები არიან ადამიანები, რომლებიც საშუალებას აძლევენ სხვებს გაიზარდონ და ხელმძღვანელობდნენ საკუთარ თავსა და სურვილებს.

მერწმუნეთ, ეს კიდევ უფრო ძლიერი კავშირია, ვიდრე კოვალენტური ბმა, რომელსაც ქიმიაში ვსწავლობდით.

გაძლიერების მქონე ლიდერი ქმნის გარემოს, სადაც სხვებს შეეძლებათ თავისუფლად იმუშაონ და საკმარისი პასუხისმგებლობა იგრძნონ გადაწყვეტილების მიღებისას. ეს არის გარემო, სადაც ბევრად უფრო მეტის მიღწევაა შესაძლებელი, ვიდრე თავდაპირველად ითვლებოდა.

მიუხედავად იმისა, რომ არ არსებობს მხოლოდ ერთი ფორმულა ან ერთი “სწორი გზა”, რომლის საშუალებითაც შეგიძლიათ სხვები გააძლიეროთ, გაძლიერების მქონე ლიდერი მუდმივად ფიქრობს და იმუშავებს საუკეთესო გზებს მიზნების მისაღწევად, გათვალისწინებულ ყველა შანსს.

4. გადაწყვეტილებაზე ორიენტირებული:

ჩვენ განსხვავებული რეაგირება გვაქვს საკითხებზე, რაც გამოიხატება სხვადასხვა ფორმით. რამდენიმე ჩვენგანი სწრაფად იწყებს ამ პრობლემის შეცვლას გონებაში, შესაძლოა ვეძებთ ამ საკითხის განვითარებულ მიზეზს ან ვეძებთ მასთან დაკავშირებულ საკითხებს, რომლებიც შეიძლება ჯერ კიდევ არ შეგვხვედრია, მაგრამ სხვები პრობლემის მიღმა გადაჭრის გზას – სწრაფად ეძებენ მიდგომებს საკითხის მოსაგვარებლად და წინსვლისთვის.

სავარაუდოდ, ადგილი აქვს მსჯელობის ორ განსხვავებულ გზას – თუმცა იმ შემთხვევაში, თუ თქვენ ხართ ლიდერი, თქვენი თანამშრომლები დაგიძახებენ პასუხის მისაღებად. მაღალი ხარისხით, ისინი მოგთხოვენ გადაწყვეტილებების მიღებას და არა მხოლოდ თეორიულად, თავად პრაქტიკაში გამოყენების შესახებაც.

მე მესმის, რომ გადაწყვეტილებები ასე მარტივად არ მოდის, მაგრამ მას შემდეგ, რაც გონებას ვავარჯიშებთ, პრობლემის გადაჭრის გზების ფოკუსირებით, ჩვენი გონება იწყებს გადაწყვეტილებებზე ორიენტირებას.

დაფიქრებულხართ რომელიმე ერთ პრობლემაზე, რომელსაც ჩვენს პედაგოგებს უქმნიდნენ, საუკეთესო მოსწავლეები?! ფიქრობდნენ და დაუყოვნებლივ იწყებდნენ გადაწყვეტილებების ძიებას, მაშინაც კი, როდესაც მათ ეს არასოდეს შექმნიათ. დაბოლოს, პასუხს ვიღაც ნამდვილად მოიფიქრებდა.

დიდ მეცნიერებსა და ლიდერებს, ყველას აქვს გადაწყვეტილებაზე ორიენტირებული აზროვნება, ამიტომ მათ შეძლეს და შექმნეს დიდი აღმოჩენები და საგნები, რაც შემდგომში დაეხმარა სხვებს.

როდესაც ადამიანი ფლობს ამ თვისებებს, მას შეუძლია განუვითაროს სხვებს უნარები. კომუნიკაციის, სტრატეგიის, დაგეგმვის, მოულოდნელი გამოწვევების აღმოფხვრის უნარები და გახდეს წარმატებული ლიდერი.

ავტორი: მარიამ ლაზარაშვილი