თამაშის მნიშვნელობა, ჯანმრთელობა და გონებრივი განვითარება

თამარ გაბისონია, ბლოგერი

ალბათ ძნელია იპოვოთ ბავშვი, რომელსაც არ უყვარს თანატოლებთან ერთად სათამაშო მოედანზე გართობა და ხალისი, მაგრამ ბავშვების გარკვეულ ნაწილს ხშირად არ ეძლევა ასეთი გართობის საშუალება სხვადასხვა მიზეზის გამო. უახლესი კვლევები კი ამტკიცებენ, რომ ეზოში და სათამაშო მოედანზე თამაშს საკმაოდ მნიშვნელოვანი როლი უჭირავს ბავშვის განვითარებაში.

თამაში უბრალოდ გართობა არ არის. უკვე დიდი ხანია მეცნიერები და ფილოსოფოსები შეთანხმდნენ მასზედ, რომ თამაში ზოგადად ძალიან მნიშვნელოვანია ბავშვის განვითარებისთვის, რადგანაც იგი მოითხოვს სხვადასხვა ტიპის მნიშვნელოვანი უნარების განვითარებას და ეხმარება ბავშვს სამყაროს შესწავლაში. თამაშის საშუალებით ვითარდება ბავშვის გონება, სხეული და ინტელექტი.

ტელევიზორისა და კომპიუტერების აქტიურმა გამოყენებამ და მშობლების გადატვირთულმა რეჟიმმა საგრძნობლად შეამცირა ის დრო, რომელსაც ბავშვები ეზოში ატარებენ თანატოლებთან ერთად თამაშში, რაც ძალიან სამწუხაროა, რადგანაც ეს უარყოფითად მოქმედებს ბავშვების განვითარებაზე. გაგიზიარებთ იმ მიზეზებს, რის გამოც სპეციალისტები ეზოში და სათამაშო მოედნებზე თამაშს ანიჭებენ საკმაოდ დიდ მნიშვნელობას.

ჯანმრთელობა და გონებრივი განვითარება

პირველ რიგში სუფთა ჰაერზე, ეზოში ბავშვის ყოფნა მნიშვნელოვანია მისი ჯანმრთელობისთვის, რადგანაც საკმარისი რაოდენობით ჟანგბადის მიღება კრიტიკულად მნიშვნელოვანია ბავშვის ტვინის განვითარებისათვის. გარდა ამისა ბაქტერიები და ვირუსები დახურულ სივრცეში უფრო ადვილად ვრცელდება, ხოლო მათი რისკის შემცირება კი სუფთა ჰაერზე ყოფნითა არის შესაძლებელი. ასევე, ბავშვები, რომლებიც აქტიურად ატარებენ დროს სათამაშო მოედნებზე, უფრო აქტიურები და ენერგიულები არიან სახლში და დიდი ალბათობით უფრო მეტად ეყვარებათ სპორტი მოზრდილ ასაკშიც.

მოჭარბებული ენერგიის თეორიის მიხედვით თამაში საშუალებას აძლევს ბავშვს განთავისუფლდეს მოჭარბებული ენერგიისგან. ბევრი სპეციალისტი მიიჩნევს, რომ ინტენსიური სასწავლო დღის შემდეგ სკოლის მოსწავლეებს განსაკუთრებით სჭირდებათ „ენერგიის გამოშვება“, რაც მათ ეხმარება ძალების აღდგენაში, რათა უფრო ნაყოფიერად დაუბრუნდნენ სწავლას. გარდა ამისა მთელი დღე შინ ყოფნა პატარებზე ძალიან უარყოფითად მოქმედებს. ბავშვები ასეთ დროს ხდებიან ჭირვეულები და ღიზიანდებიან ყველაფერზე. ასეთ დროს მათი ეზოში ან პარკში გაყვანა კარგი გამოსავალია.

მეტყველება, აზროვნება და სოციალური უნარები

თამაში ბავშვის ფანტაზიის, მეტყველებისა და ინტელექტის განვითარების ძირითადი საშუალებაა. სათამაშო მოედანი თანატოლებთან თამაშის მრავალფეროვან საშუალებას იძლევა. თანატოლებთან ურთიერთობა კი ბავშვებს აძლევს საშუალებას გამოხატონ საკუთარი აზრები და გრძნობები და ასევე განავითარონ მეტყველების უნარი. თამაშის საშუალებით ისინი სწავლობენ სოციალურ უნარებს და აკვირდებიან საკუთარ ემოციებს. სათამაშო მოედნები ხელს უწყობს ეგრეთწოდებულ „თავისუფალ თამაშს“ ანუ როდესაც ბავშვების სპონტანურად იგონებენ თამაშებს. ამ დროს თანატოლებთან ურთიერთობა მოითხოვს თამაშის წესების შექმნას. ასე ბავშვები სწავლობენ ისეთ მნიშვნელოვან სოციალურ უნარებს, როგორიცაა: მოლაპარაკება, კომპრომისზე წასვლა, გუნდური მუშაობა, საკუთარი გაღიზიანებისა და ემოციების კონტროლი, რადგანაც ამ ყველაფერის გარეშე თამაში უბრალოდ არ გამოვა.

უსაფრთხოება

თამაშთან ერთად ძალიან მნიშვნელოვანია უსაფრთხოების ზომების მიღება. სამწუხაროდ ეს საკითხი საქართველოში სრულიად უგულებელყოფილია და სათამაშო მოედნების უმრავლესობა არ პასუხობს უსაფრთხოების სტანდარტების მინიმალურ მოთხოვნებსაც. გარდა უსაფრთხოების სტანდარტებისა მნიშვნელოვანია, რომ შედარებით პატარების მშობლები და ძიძები მუდმივად თვალყურს ადევნებდნენ ბავშვებს, რომ მათ თავი საფრთხეში არ ჩაიგდონ. როდესაც მოზრდილი ბავშვებიც არიან სათამაშო მოედანზე პატარებთან ერთად, განსაკუთრებული ყურადღება არის საჭირო, რადგანაც დიდებს უყვართ საკუთარი თავის გამოცდა და ხშირად უნებლიეთ შეიძლება პატარები საშიშ სიტუაციებში ჩააგდონ.
და ბოლოს არ დაგავიწყდეთ, რომ მისცეთ ბავშვებს საშუალება იყვნენ უბრალოდ ბავშვები და იხალისონ ისე, როგორც მათ უნდათ ზედმეტი არასაჭირო მითითებებისა და შენიშვნების გარეშე.