მასწავლებელი სხვას რომ ასწავლის, თვითონაც სწა­ვლობს – გელა ჩარკვიანი უცხო ენის სწავლებაზე

9 ნოემბერს, 82 წლის ასაკში გარდაიცვალა ქართველი დიპლომატი, პუბლიცისტი, მწერალი, პედაგოგი და ტელეწამყვანი გელა ჩარკვიანი.

საკუთარ წიგნში “როგორ ვისწავლე და როგორ ვასწავლიდი” გელა ჩარკვიანი წერს:

მასწავლებელი სხვას რომ ასწავლის, თვითონაც სწა­ვლობს. ეს ენასაც ეხება და სწავლებაში გამოსაყე­ნებელ ხერხებსაც. ალბათ არ შევცდები, თუ ვიტყვი, რომ ინგლისური ენის სწავლების ჩემებური მეთოდი საბოლოოდ 70-იანების შუა წლებში ჩამოყალიბდა, მას შემდეგ, რაც დაუსწრებლად დავამთავრე ასპირანტურა და მეთოდიკის საკითხებზე რამდენიმე ნაშრომიც გამოვაქვეყნე.

ადრე ვთქვი, რომ უცხო ენა ინგლისის უნივერსიტე­ტებში tough aubject-ად, ძნელ საგნად მიიჩნევა. მოდით, ვნახოთ რატომ არის უცხო ენა ბევრ სხვა საგანზე უფრო ძნელი ასათვისებელი. რა არის მისი განსაკუთრებულობა და ის მთავარი სირთულე, რომელთან შებრძოლება უხდება ყველას, ვინც მოინდომებს მის სრულყოფილად ფლობას?

თქვენ თუ მეტყვით, რომ პლანეტა დედამიწას აქვს ორი პოლუსი, ჩრდილოეთი და სამხრეთი, მე ამას გავიგებ, დავიხსომებ, მეცოდინება და ვინმე ჩემზე უცო­დინარსაც შევძლებ გავაგებინო. იმას თუ მომიყვებით, რა საზარელი მარცხი განიცადა ნაპოლეონის არმიამ ვატერლოოში, გავიგებ, დავიხსომებ და შემდგომში, საჭიროების შემთხვევაში, იქნებ სუფრასთან მჯდომ­მა, მეგობრებთან საუბარშიც გამოვიყენო. მაგრამ, თუ თქვენ ამიხსნით, როგორ უნდა ჩავაჭედო ლურსმანი კედელზე ფანქრით აღნიშნულ წერტილში, ვერ გამო­ვრიცხავ, რომ თითებს დავიჟეჟავ, სანამ ამის კეთებას ვისწავლი. ან, ვთქვათ, წარმოვიდგინოთ სიტუაცია, სადაც გამოცდილი მწვრთნელი ასწავლის ახალბედა ფეხბურთელს, როგორ უნდა ჩააწოდოს მან კუთხური ისე, რომ ბურთმა ჰაერში იტრიალოს და საჭირო მო­მენტში კარისკენ გაუხვიოს. ახალბედამ უკვე მიიღო ინსტრუქცია და იცის, რა უნდა გააკეთოს იმისათვის, რომ სასურველი შედეგი მიიღოს. იცის როგორ, მაგრამ განა შესძლებს, სანამ ასჯერ, ორასჯერ ან მეტჯერ არ შეეცდება თავისი საოცნებო კუთხურის ჩაწოდებას? ანუ სანამ არ გამოიმუშავებს ჩვევას?

უცხო ენის შესწავლა გულისხმობს არა იმდენად ცოდ­ნის შეძენას, რამდენადაც ჩვევების გამომუშავებას. და არა ორი და სამი, არამედ აუარებელი სხვადასხვა ჩვევის. ჩვევების გამომუშავებას მოითხოვს ბალეტი და მუსიკალურ ინსტრუმენტზე დაკვრა. ამიტომაა, რომ ხელოვნების ამ სახეობებში ნამდვილ წარმატებას მხოლოდ რკინის დისციპლინის მქონე, შრომისმოყვარე ადამიანები აღწევენ. მუსიკას, ფორტეპიანოზე დაკვრას, საქართველოში ბავშვების უმრავლესობას ასწა­ვლიან, მაგრამ განა ბევრი ახერხებს გამოიმუშავოს საჭირო ჩვევები იმისათვის, რომ ზრდასრულ ასაკში შეძლოს „ნორმალურად” დაკვრა (პროფესიონალი მუ­სიკოსები არ მიგულისხმია)?! უმეტესობა ამ საქმიანობას თავს ადრევე ანებებს – ეზარება ნოტების კითხვა (მართლაც ძნელი საქმეა), გამების, არპეჯიოებისა და ჩერნის მოსაწყენი ეტიუდების ზუთხვა. ამიტომ არა­ფერია უცნაური იმაში, რომ უცხო ენების შესწავლა­საც მხოლოდ შრომისმოყვარე ადამიანები ახერხებენ. ისინი, ვისაც იმ ახალბედა ფეხბურთელის არ იყოს, არ ეზარება ასჯერ და ორასჯერ, ასე ვთქვათ, „ჩამოაწო­დოს კუთხური“ – გაიმეოროს წინადადების მოდელი

ჩემი წიგნი – რუბრიკის სტუმარია გელა ჩარკვიანი