რა უნდა შეცვალოს ძველი თაობის პედაგოგმა, რომ სკოლაში ახალი თაობის გამოწვევებს უპასუხოს?

ავტორი: შალვა მინდაძე, განათლების კონსულტანტი, თბილისის N70 საჯარო სკოლის ისტორიისა და სამოქალაქო განათლების მასწავლებელი, შუა საუკუნეების კვლევების მაგისტრი

პრობლემა – თაობათა შეჯახება სკოლაში

დღევანდელი სკოლა ისეთი დინამიური გარემოა, სადაც X თაობის (ძველი, ტრადიციული მეთოდებით გაზრდილი) პედაგოგები მუშაობენ Z და ალფა თაობის მოსწავლეებთან.

ეს უთანხმოება ხშირად იწვევს კონფლიქტს:

მოსწავლეები არიან ტექნოლოგიურად განვითარებულები, სწრაფი ინფორმაციის მიღებას მიჩვეულნი;

მასწავლებლები კი ხშირად ეყრდნობიან „ჩვეულ, გამოცდილ მეთოდებს“ – დაფა, წიგნი და დისციპლინა.

შედეგი: სწავლების პროცესში ჩნდება უფსკრული, რომელიც ამცირებს მოტივაციას და აძლიერებს ნიჰილიზმს მოსწავლეებში.

„მხარდამჭერები ვიყოთ“ – რა სურთ „ჯენ ზი“ და „ალფა“ თაობებს და როგორ უნდა აირიდოს მათთან კონფლიქტი მშობელმა ან პედაგოგმა

ახალი თაობის გამოწვევები

1. ტექნოლოგიური აზროვნება – მოსწავლე ინფორმაციას ერთ წამში ამოწმებს Google-ით/ AI – ით და აღარ ენდობა მხოლოდ მასწავლებლის სიტყვას.
2. სისწრაფე და მრავალფეროვნება – გაკვეთილი უნდა იყოს მრავალფეროვანი, რადგან მოსწავლე სწრაფად კარგავს ინტერესს.
3. ემოციური მხარდაჭერის საჭიროება – თანამედროვე თინეიჯერს მეტი სტრესი და სოციალური ზეწოლა აქვს, ვიდრე ოდესმე.
4. კოლაბორაციის კულტურა – მოსწავლეებისთვის მნიშვნელოვანია გუნდის მუშაობა და არა მხოლოდ ინდივიდუალური წარმატება.
5. ღირებულებითი კრიზისი – ახალ თაობას სჭირდება გიდი, რომელიც დაეხმარება იდენტობის, ეთიკისა და მოქალაქეობრივი ცნობიერების ჩამოყალიბებაში.

რა უნდა შეცვალოს ძველი თაობის პედაგოგმა?

1. ტრადიციული ავტორიტარიზმისგან თანამშრომლობისკენ  „მე მასწავლებელი ვარ და შენ უნდა დამემორჩილო“ – აღარ მუშაობს.

უნდა დამკვიდრდეს პარტნიორული ურთიერთობა, სადაც მასწავლებელი გიდია, ხოლო მოსწავლე – აქტიური მონაწილე.

2. ციფრული უნარების ათვისება

ძველი თაობის პედაგოგმა უნდა გამოიყენოს ტექნოლოგია როგორც ინსტრუმენტი: Kahoot, Quizizz, Padlet, Google Classroom, AI, Testmoze, PowerPoint, Slides, Youtube. ტექნოლოგიები არ ცვლის მასწავლებელს – ისინი აძლიერებენ მის როლს.

3. ემოციური ინტელექტის განვითარება

თანამედროვე მოსწავლეს სჭირდება მოსმენა და გაგება.

მასწავლებელმა უნდა ისწავლოს ემპათია, მოსწავლეების ფსიქოლოგიური მხარდაჭერა და კლასის უსაფრთხო გარემოს შექმნა.

4. მოქნილობა და ადაპტირება

პროგრამა და წიგნი არ არის „ერთადერთი გზა“. მასწავლებელმა უნდა ისწავლოს ინოვაციური მეთოდების ინტეგრაცია: დებატები, პროექტები, თამაშური სწავლება.

5. თვითგანათლება და უწყვეტი განვითარება

ძველი თაობის პედაგოგმა უნდა აღიაროს: სწავლა არ მთავრდება უნივერსიტეტის დასრულების შემდეგ.

ტრენინგები, ონლაინ კურსები, საერთაშორისო გამოცდილების გაზიარება – ეს ყველაფერი აუცილებელია.

6. მოსწავლის მოტივაციის ახალი წყაროების მოძებნა

ქულა აღარ არის ერთადერთი სტიმული.
მასწავლებელმა უნდა შექმნას ინტერესზე, გამოცდილებაზე და მიზანზე დაფუძნებული მოტივაცია.

ნეიროფსიქოლოგიური ხედვა

თანამედროვე ნეიროფსიქოლოგიის კვლევები აჩვენებს, რომ:

1. ტვინის პლასტიურობა – ახალი თაობის ტვინი მუდმივად გადამუშავებს ინფორმაციას „მცირე პაკეტებად“ (short chunks). ამიტომ გაკვეთილი უნდა იყოს სტრუქტურირებული მოკლე სეგმენტებად და არა ერთფეროვანი მონოლოგით.

2. დოფამინის სისტემა და მოტივაცია – მოზარდის ტვინი სწრაფად რეაგირებს ახალ სტიმულებზე. მასწავლებელმა უნდა ჩართოს სიურპრიზის, თამაშის და ინტერაქტიულობის ელემენტები, რათა გაძლიერდეს მოტივაცია.

3. სარკე-ნეირონები – მოსწავლე სწავლობს ქცევების მიბაძვით. თუ მასწავლებელი თავადაა ენერგიული, ენთუზიაზმით საუბარი და ინტერესით სწავლა – მოსწავლე ამას აირეკლავს.

4. ემოციური ტვინის გავლენა სწავლებაზე – სტრესის პირობებში ტვინი ვერ იმახსოვრებს ახალ ინფორმაციას. მასწავლებელმა უნდა შექმნას უსაფრთხო, მხარდაჭერის და დადებითი ემოციების გარემო.

ამ ხედვის გათვალისწინებით, ძველი თაობის პედაგოგმა უნდა შეიგნოს, რომ „ხისტი დისციპლინა“ ვერ ცვლის ნეიროფსიქოლოგიურად გამყარებულ სწავლების სტრატეგიებს.

შედეგი

თუ ძველი თაობის პედაგოგი გადალახავს ტრადიციულ ბარიერებს და მოერგება ახალ გამოწვევებს:

სკოლა აღარ იქნება „გაჭიანურებული ბიუროკრატიის სივრცე“, არამედ თანამედროვე განვითარების ადგილი;

მოსწავლე მასწავლებელს აღიქვამს როგორც მეგობარსა და მენტორს, და არა როგორც მკაცრ მმართველს;

თაობათა შორის ხიდი აშენდება – წარსულის გამოცდილება და მომავლის ხედვა გაერთიანდება ერთიან საგანმანათლებლო პროცესში.

ძველი თაობის პედაგოგს არ სჭირდება ყველაფრის უარყოფა. პირიქით – მისი გამოცდილება ფასეულია, მაგრამ მხოლოდ მაშინ, თუ ის მზად არის ახალი თაობის ენის სწავლასა და ტექნოლოგიებთან მორგებაზე.

მთავარი პრინციპი: სწავლა მთელი ცხოვრების განმავლობაში.

როდესაც მასწავლებელი თავად არის მოტივირებული მოსწავლე, მისი კლასი იქცევა ზრდისა და პროგრესის მაგალითად.

ასევე იხილეთ:

„ეს ის ფრაზებია, რომლებიც მოსწავლეებმა დაასახელეს, როგორც ყველაზე გამაღიზიანებელი და დამთრგუნველი“